Ας αρχίσουμε με μια προκλητική πρόταση. Ο αθλητισμός δεν δίνει ούτε σωματική υγεία ούτε ελκυστική εμφάνιση.
“Μα τι λες; Όλοι οι αθλητές είναι δυνατοί, υγιείς, και κορμάρες!”
Για την οικονομία τής συζήτησης ας δεχτούμε ότι αυτό είναι αλήθεια, αν και δεν είναι.
Τι πληροφορία μάς έδωσε αυτή η παρατήρηση; Οι πιο πολλοί, μεταφράζουν ότι αν προπονηθούν σαν αθλητές, θα μοιάσουν σε αθλητές!
Ξέρετε, όμως, ποιοι προπονήθηκαν σαν αθλητές και δεν μοιάζουν με αθλητές; Οι αθλητές που η αθλητική τους πορεία τελείωσε άδοξα. Δηλαδή σχεδόν όλοι!
-Κάποιοι είχαν την ατυχία να μην έχουν την κατάλληλη ανατομία για το άθλημα που επέλεξαν. Αυτοί είναι πολλοί. Βλέπετε, δεν είναι προπονήσιμος ο υπακρωμιακός χώρος ή το βάθος τής κοτύλης. Οι φυσιολογικές και υγιείς διαφοροποιήσεις σε ανατομικές δομές, γίνονται παθολογικές και οδηγούν προβλέψιμα και αναπόφευκτα σε τραυματισμούς υπέρχρησης όταν το εκάστοτε άθλημα απαιτεί άλλη διαφοροποίηση από αυτή που έχει ο αθλητής.
-Άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Στον αθλητισμό, σοβαρός είναι ένας τραυματισμός που δεν αποκαθίσταται πλήρως ή που αφήνει τον αθλητή εκτός δράσης για σημαντικό διάστημα.
-Από αυτούς που απέμειναν, θα κυριαρχήσουν οι ελάχιστοι γενετικά υπερπροικισμένοι. Αυτοί που έμοιαζαν με αθλητές από την κούνια τους.
Όλες οι παραπάνω “εκκαθαρίσεις” έχουν γίνει πριν το 18ο έτος των αθλητών, και για κάποια αθλήματα πολύ πιο πριν. Η αθλητική διαδικασία παράγει έναν (1) αθλητή για κάποιες χιλιάδες παιδιών που μπαίνουν σε αυτή.
Αυτό δεν είναι πρόβλημα και δεν ακυρώνει την αξία τού αθλητισμού, ούτε και αλλάζει την πεποίθησή μου ότι κάθε παιδί πρέπει να ασχοληθεί με τον αθλητισμό για την ανάπτυξη τής προσωπικότητάς του.
Ούτε μας λέει ότι οι ενήλικες απαγορεύεται να έχουν κάποιο άθλημα για χόμπι.
Αυτό που μας λέει είναι ότι αν αποφασίσουμε να βελτιώσουμε την υγεία μας και τη σωματική μας εμφάνιση, είναι κακή επιλογή να παραδειγματιστούμε από το τι κάνει η γενετική αφρόκρεμα κάποιων 20χρονων!
Το να λέμε ότι όλοι οι αθλητές είναι δυνατοί, υγιείς, και καλοσμιλεμένοι, είναι σαν να λέμε ότι όσοι έπιασαν το Τζόκερ είναι πλούσιοι. Είναι και τα δύο αλήθεια -για λίγο- αλλά δεν μάθαμε ούτε πώς θα βγάλουμε λεφτά, ούτε πώς θα βγούμε στην παραλία.
Για να βγούμε στην παραλία και να βελτιώσουμε την υγεία μας, θα χρειαστούμε κάτι καλύτερο και το έχουμε. Τη γυμναστική!
Η γυμναστική μοιάζει με τον αθλητισμό γιατί χρησιμοποιούν κοινά εργαλεία. Και τα δύο χρησιμοποιούν σωματικές ασκήσεις, και τα δύο χειρίζονται τις εναλλαγές κούρασης και ξεκούρασης, και τα δύο τα απασχολούν οι χτύποι τής καρδιάς και η κατανάλωση οξυγόνου, η ισχύς και το έργο γύρω από αρθρώσεις.
Η διαφορά της με τον αθλητισμό είναι ότι προσπαθεί να εξυπηρετήσει άμεσα τούς εσωτερικούς στόχους τού ασκούμενου, δηλαδή στόχους τής υγείας και τής εμφάνισής του, χωρίς να δεσμεύεται από τούς εξωτερικούς στόχους κάποιου αθλήματος.
Αυτό σημαίνει ότι επιλέγουμε όποιο προπονητικό εργαλείο ταιριάζει στις ανάγκες και στις αδυναμίες τού ασκούμενου!
Αυτή η διάκριση μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών στόχων δεν είναι φιλοσοφική! Είναι παράμετρος που επηρεάζει πρακτικά όλο το πλαίσιο που παίρνονται οι προπονητικές αποφάσεις!
Όταν μπορώ να προσαρμόσω μία άσκηση στα μέτρα τού ασκούμενου, αυξάνω τις πιθανότητες επιτυχίας τής προπονητικής παρέμβασης. Αυτή την προσαρμογή δεν μπορώ να την κάνω όταν δεσμεύομαι από τούς εξωτερικούς στόχους κάποιου αθλήματος. Θα ήταν σουρεαλιστικό αν ένας κολυμβητής με τραυματισμένο ώμο αποφάσιζε ότι στον επόμενο αγώνα κολύμβησης θα πάρει μέρος με ποδήλατο. Στη γυμναστική όμως μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε!
Ας κοιτάξουμε για μια στιγμή το μπάσκετ.
Στο μπάσκετ ο στόχος είναι βάλουμε τη μπάλα στο καλάθι πιο πολλές φορές από τούς αντίπαλους. Για να γίνει αυτό, δεν έχουμε επιλογή από το να προπονήσουμε τούς αθλητές να πηδούν ψηλά, να αλλάζουν απότομα κατεύθυνση κίνησης, να αντέχουν τις συνεχείς εξαντλητικές αλλαγές ρυθμού, να χειρίζονται και να ρίπτουν επανειλημμένως και με ακρίβεια την όχι ελαφριά μπάλα τού μπάσκετ.
Δεν προπονήσαμε τούς μπασκετμπολίστες να έχουν καλούς δείκτες καρδιαγγειακής υγείας, σμιλεμένα πόδια και ώμους. Αυτά είναι ευτυχή επακόλουθα σε αυτούς που τα γόνατά τους αντέχουν τα συνεχή άλματα, η μέση το συνεχές σκύψιμο, οι σύνδεσμοι τις αλλαγές κατεύθυνσης. Σε αυτούς που η καρδιά τους δεν χρειάζεται προσεγμένη φροντίδα, σε αυτούς που λόγω ηλικίας η αναγεννητική δυνατότητα των ιστών τους δεν επιτρέπει τη συσσώρευση τής καταπόνησης.
Η σύγκριση τής γυμναστικής με τον αθλητισμό και η χρήση τού μπάσκετ ως παράδειγμα, μας βοηθάει να καταλάβουμε το πώς η ύπαρξη εξωτερικών στόχων που τέθηκαν πριν από τον ασκούμενο, θα οδηγήσει σε επίτευξη των εσωτερικών στόχων τού ασκούμενου μόνο κατά τύχη!
Θα ήταν κακή στρατηγική να εμπνευστούμε από το ότι οι μπασκετμπολίστες έχουν δυνατά πόδια και να εφαρμόσουμε προπόνηση με άλματα σε όποιον θέλει να δυναμώσει τα πόδια του. Έχουμε αμέτρητα εργαλεία για την ενδυνάμωση των ποδιών.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η προπόνηση με άλματα είναι εργαλείο που δεν έχει θέση στη γυμναστική. Τουναντίον. Για τον ασκούμενο, με τον κατάλληλο στόχο, με τις κατάλληλες δυνατότητες, και την έλλειψη αντενδείξεων, μπορεί να είναι το κατάλληλο εργαλείο. Αυτό όμως, στη γυμναστική, το αποφασίζουμε αφού μελετήσουμε τον κάθε ασκούμενο και όχι πριν.
Γιατί τόση ανάλυση; Καμία κυρία 50+ ετών με οστεοπόρωση δεν έκανε το λάθος να ασχοληθεί με το μπάσκετ και να σακατευτεί.
Έκανε όμως το λάθος να ασχοληθεί με το Pilates και να μην κερδίσει όσα μπορεί να κερδίσει από τη γυμναστική!
Και εδώ έρχεται η αξία αυτού τού άρθρου!
Ο χώρος τού fitness είναι γεμάτος με “μεθόδους γυμναστικής” που έρχονται με εξωτερικούς στόχους και, συνεπώς, ομοιάζουν, ως προς τις πιθανότητες επίτευξης των εσωτερικών στόχων τού ασκούμενου, με τον αθλητισμό.
Το παράδειγμα τού Pilates δεν είναι το μόνο. Είναι ένα από τα πάρα πολλά. Τυχαίνει να είναι το αντιπροσωπευτικότερο λόγω τής επιμονής των instructors του ότι σχετίζεται με την υγεία. Αυτό δεν μπορεί να είναι αληθές αφού το ασκησιολόγιό του και ο προπονητικός του τρόπος προϋπάρχουν τού ασκούμενου -άρα συνιστούν εξωτερικούς στόχους- αλλά και επειδή δεν σχετίζονται καν με τις συνηθισμένες ανάγκες τού ίδιου τού target group του.
Το παράδειγμα τού Pilates θα το αναλύσουμε διεξοδικά σε άλλο άρθρο.
Οι εξωτερικοί στόχοι, όμως, μπαίνουν πολλές φορές ύπουλα στη γυμναστική μας ακόμα και όταν νομίζουμε ότι τούς αποφύγαμε.
Πχ, όταν κάνουμε καθίσματα (squats) στα πλαίσια ενός εξατομικευμένου, κατά τα άλλα, προγράμματος γυμναστικής, συχνά, θα πάρουμε την οδηγία από τον γυμναστή μας να “καθίσουμε” τουλάχιστον μέχρι εκεί που ο μηρός μας έρχεται παράλληλος με το πάτωμα. Αυτός είναι εξωτερικός στόχος σε 2 αθλήματα! Είναι εξωτερικός στόχος στην άρση βαρών, καθώς ο αθλητής δεν μπορεί να “κάτσει κάτω από την μπάρα” αν δεν κατέβει ταχύτατα σε βαθύ κάθισμα. Και είναι εξωτερικός στόχος στο δυναμικό τρίαθλο, όπου για να είναι έγκυρη η προσπάθεια τού αθλητή στο κάθισμα, πρέπει το ισχίο του να βρεθεί πιο χαμηλά από τα γόνατά του.
Το πόσο χαμηλά μπορεί να κατέβει ο ασκούμενος στο κάθισμα χωρίς να φέρει τη μέση του σε μηχανικά εύθραυστη θέση, καθορίζεται από την ανατομία τού ισχίου του και τα σχετικά μήκη των μελών του και όχι από τούς εξωτερικούς στόχους τού όποιου αθλήματος. Αυτή, λοιπόν, η οδηγία είναι αυθαίρετη -για οποιονδήποτε δεν διαγωνίζεται στην άρση βαρών ή στο δυναμικό τρίαθλο- και εισάγει το ενδεχόμενο τραυματισμού τού ασκούμενου που θα σημάνει αδυναμία επίτευξης των στόχων του!
Η ευθύνη τού ορισμού τού κατάλληλου προπονητικού πλαισίου ανήκει στον γυμναστή.
Ο ασκούμενος, όμως, πρέπει να είναι ενημερωμένος και υποψιασμένος καθώς η απουσία ουσιαστικών ρυθμιστικών μηχανισμών στον κλάδο τού fitness, επιτρέπει σε επιστημονικά αναλφάβητους ερασιτέχνες να έχουν επαγγελματική δράση.
Σαν πρακτική συμβουλή:
Αν έχετε παιδιά, να ασχοληθούν με τον αθλητισμό και όχι με τη γυμναστική. Είναι σημαντικό για την ανάπτυξη τής προσωπικότητάς τους. Επίσης, το σώμα τους, ακόμα και αν δεν είναι φτιαγμένο για το άθλημα που επέλεξαν, μπορεί να ανταπεξέλθει πολύ καλύτερα στην καταπόνηση από ότι το σώμα ενός ενήλικα. Αυτό δεν σημαίνει ότι το σώμα δεν θα καταπονηθεί. Σημαίνει ότι η καταπόνηση, αν υπάρξει, είναι μικρό τίμημα σε σχέση με τα κέρδη.
Αν είστε ενήλικες και βρίσκετε χαρά σε κάποιο άθλημα ή σε κάποια σωματική δραστηριότητα που έχει εξωτερικούς στόχους, ίσως να χρειαστεί να το κάνετε! Ναι, πιθανότατα δεν θα είναι η καλύτερη επιλογή για το σώμα σας, αλλά και η ψυχική απόλαυση είναι σημαντική! Ζυγίστε την κατάσταση και εκτιμήστε αν το ρίσκο προς όφελος είναι αποδεκτό για εσάς. Αρκεί να το κάνετε επειδή το απολαμβάνετε και όχι επειδή σας έπεισε κάποιος ότι με το να παίζετε τένις ή να κάνετε pole dancing θα αποκτήσετε δυνατούς γλουτούς ή σμιλεμένη κοιλιά. Αυτοί είναι εσωτερικοί στόχοι! Αν έχετε εσωτερικούς στόχους (υγείας ή εμφάνισης) ξεχάστε τον αθλητισμό και τις δραστηριότητες με προκαθορισμένη μορφή. Χρειάζεστε προπονητικά εργαλεία που επιλέχτηκαν για εσάς και τούς στόχους σας. Το δύσκολο εδώ είναι η επιλογή γυμναστή.
ΦΔ
Logifit.gr
2023