Είναι χρήσιμη μια μικρή εισαγωγή.
Υπενθυμίζω συχνά ότι η σωματική άσκηση είναι ένα πολυδιάστατο επιστημονικό αντικείμενο. Αφορά το πώς η λειτουργία τού σώματος επηρεάζεται από την παραγωγή μυικού έργου μέσα από σχεδιασμένες δοκιμασίες. Για να τη μελετήσουμε απαιτούνται τουλάχιστον γνώσεις φυσιολογίας και μηχανικής, οι οποίες με τη σειρά τους απαιτούν γνώσεις χημείας, μαθηματικών, βιολογίας, και φυσικής.
Επαγγελματικά, οι γυμναστές, προσεγγίζουμε τη σωματική άσκηση από πιο πρακτική σκοπιά ακολουθώντας γενικούς κανόνες που προκύπτουν, βέβαια, από την επιστημονική έρευνα. Αυτοί οι γενικοί κανόνες συντάσσουν το αντικείμενο τής προπονητικής. Έτσι, με τη βοήθεια των κανόνων τής προπονητικής, δεν απαιτείται ο γυμναστής να γνωρίζει κάθε κομμάτι τού κύκλου τού Krebs για να γυμνάσει πετυχημένα τον ασκούμενό του. Όπως, με τη χρήση αντίστοιχων βοηθημάτων, ούτε ο γιατρός απαιτείται να γνωρίζει με απόλυτη ακρίβεια τις μεταβολικές οδούς που θα ακολουθήσει το φάρμακο που συνταγογράφησε στον ασθενή του για να καλύψει ικανοποιητικά τον ρόλο του.
Με τη βοήθεια τής προπονητικής, ο γυμναστής δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχει τις πιο βαθιές και λεπτομερείς γνώσεις φυσιολογίας και μηχανικής. Εξακολουθεί όμως να χρειάζεται να κατέχει αυτά τα αντικείμενα επαρκώς! Η επάρκεια στη φυσιολογία και τη μηχανική εξακολουθεί να απαιτεί πολυετή εκπαίδευση.
Γιατί όμως; Αφού οι κανόνες τις προπονητικής είναι γενικοί κανόνες, γιατί να χρειάζεται κάποιος αυτό το επιστημονικό υπόβαθρο για να τούς εφαρμόσει;
Το πρόβλημα δεν είναι στην εφαρμογή τους αλλά στην επιλογή τους. Δηλαδή:
Οι κανόνες τής προπονητικής δεν είναι νόμοι που μάς έδωσε κάποιος θεός. Εξελίσσονται παράλληλα με τα ευρήματα τής έρευνας στη βιολογία, τη φυσιολογία, την ιατρική, και την αθλητική επιστήμη.
Επίσης, δεν υπάρχει επιστημονική συναίνεση στα ζητήματα τής προπονητικής. Όπως γίνεται συνήθως στις επιστήμες υγείας, διαφορετικά άτομα και διαφορετικοί οργανισμοί μεταφράζουν διαφορετικά την ίδια βιβλιογραφία.
Αν βάλουμε και στην εξίσωση ότι οι πιο πολλοί προπονητικοί τρόποι που χρησιμοποιούνται είναι περαστικές μόδες που δεν υπάρχουν καν στη βιβλιογραφία, καταλήγουμε στο ότι απαιτείται πολυετής εκπαίδευση στα γνωστικά αντικείμενα που αφορούν τη σωματική άσκηση ώστε κάποιος να μπορεί να ξεχωρίσει μια ορθή προπονητική τακτική από μια ανοησία.
Πώς βρίσκουμε λοιπόν αυτόν που μπορεί να ξεχωρίσει τις ορθές προπονητικές τακτικές από τις ανοησίες;
Αυτό είναι πιο δύσκολο έργο από όσο φαίνεται για δύο λόγους.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία όσων δηλώνουν γυμναστές δεν έχουν ακαδημαϊκή εκπαίδευση.
Είναι απόφοιτοι ιδιωτικών σχολών που δίνουν τίτλους χωρίς αντίκρισμα όπως “Personal Trainer”, “Weight Trainer”, “Instructor” κτλ.
Η φοίτηση συνήθως διαρκεί μερικά σαββατοκύριακα και η πιστοποίηση που παίρνουν δεν τούς εξασφαλίζει επαγγελματικά δικαιώματα.
Αυτό δεν τούς σταματάει από το να δουλεύουν παρανόμως σε γυμναστήρια, ή να έχουν το δικό τους πελατολόγιο, ή να παρουσιάζονται ως γκουρού τής γυμναστικής στα social media αναμασώντας τις ίδιες αβάσιμες ή αποδεδειγμένα λανθασμένες αντιλήψεις για τη σωματική άσκηση.
Ο έλεγχος τής πολιτείας στους “Personal Trainers” είναι ανύπαρκτος.
Αυτό είναι ένα σύγχρονο έγκλημα κατά τής δημόσιας υγείας και μέχρι να βρεθεί λύση, αν δεν είμαστε υποψιασμένοι, θα εμπιστευόμαστε την υγεία μας στα χέρια τους.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο είναι δύσκολο το έργο επιλογής γυμναστή είναι ότι η έλλειψη υπόβαθρου τού ασκούμενου σε ζητήματα φυσιολογίας και μηχανικής, καθιστούν αδύνατο να εκτιμήσει ορθά τις επαγγελματικές ικανότητες του γυμναστή μέσω συζήτησης για προπονητικά ζητήματα.
Τέτοιες συζητήσεις δεν θα οδηγήσουν στην επιλογή τού ικανότερου επαγγελματία αλλά στην επιλογή τού ικανότερου ρήτορα, που θα παραθέτει απόψεις που δεν έρχονται σε αντίθεση με τις προϋπάρχουσες αφηρημένες ιδέες τού ασκούμενου περί σωματικής άσκησης.
Τα επόμενα κριτήρια έχουν σκοπό να βοηθήσουν αυτόν που αναζητά γυμναστή, να καταλήξει σε μια αξιοπρεπή επιλογή.
Κριτήριο 1
Η άποψη του πανεπιστημίου.
Η μόνη πιστοποίηση για γυμναστές αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα που έχει αντίκρισμα είναι το πτυχίο των ΤΕΦΑΑ/ΣΕΦΑΑ. Είναι η μόνη σχολή που παρέχει τη δυνατότητα για υψηλού επιπέδου εκπαίδευση.
Η δυνατότητα για υψηλού επιπέδου εκπαίδευση δεν σημαίνει πως δεν αποφοίτησαν και ανεπαρκείς φοιτητές. Αυτό είναι πραγματικότητα για κάθε πανεπιστήμιο στον πλανήτη.
Για αυτό, το πτυχίο ΤΕΦΑΑ/ΣΕΦΑΑ είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη.
Θα θέσουμε μερικά κριτήρια ακόμα για να αποφύγουμε τις παγίδες.
Κριτήριο 2
Οι έξτρα πιστοποιήσεις ΔΕΝ μετρούν θετικά.
Δεν μιλάω προφανώς για μεταπτυχιακές η διδακτορικές σπουδές.
Μιλάω για τις πιστοποιήσεις των ιδιωτικών σχολών που ανέφερα στην εισαγωγή και φέρουν κάποιοι απόφοιτοι των ΤΕΦΑΑ/ΣΕΦΑΑ.
Ας αναλογιστούμε το εξής:
Αυτοί, έχουν φοιτήσει για 4 χρόνια σε μια σχολή στην οποία -χωρίς να εξετάζουμε τα αθλήματα στα οποία εκπαιδεύονται, τα παιδαγωγικά μαθήματα, και τα μαθήματα τού θεωρητικού τομέα- ο Τομέας Βιολογίας τής Άσκησης τούς παρέχει 22(!) μαθήματα.
Αναφέρομαι στην ΣΕΦΑΑ τού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Δεν έχω άμεσα διαθέσιμους τούς οδηγούς σπουδών των άλλων 4 πανεπιστημίων με αντίστοιχες σχολές αλλά θυμάμαι πως έχουν αντίστοιχα προγράμματα σπουδών.
Τα 6 από αυτά είναι υποχρεωτικά για όλους τούς φοιτητές. Τα υπόλοιπα 16 είναι μαθήματα τής κατεύθυνσης τού Τομέα Βιολογίας τής Άσκησης αλλά εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα ως μαθήματα επιλογής για κάθε φοιτητή.
Στη χειρότερη περίπτωση, κάθε απόφοιτος ΤΕΦΑΑ/ΣΕΦΑΑ, ανεξαρτήτως κατεύθυνσης, έχει παρακολουθήσει τα 6 υποχρεωτικά μαθήματα αυτού τού τομέα (Ανατομία, Φυσιολογία, Εργομετρία, Εργοφυσιολογία, Φυσιοθεραπεία) και τα επίσης υποχρεωτικά μαθήματα “Μεθοδολογία τής αθλητικής έρευνας” και “Στατιστική”. Δηλαδή ό,τι τού χρειάζεται για να έχει την πιο ενημερωμένη εικόνα για το πώς αποκρίνεται το σώμα στη σωματική άσκηση, αλλά και τα εργαλεία για να μπορεί να παρακολουθεί την έρευνα και να διατηρεί τις γνώσεις του ενημερωμένες.
Αν μετά από αυτά, θεώρησε καλή ιδέα να παρακολουθήσει κάποια ιδιωτική σχολή γυμναστικής, είναι ξεκάθαρο ότι μιλάμε για κάποιον που πέρασε από πανεπιστήμιο αλλά δεν κατάλαβε τίποτα.
Κριτήριο 3
Η γυμναστική που έχει όνομα δεν είναι γυμναστική.
Ο λόγος εξηγείται λεπτομερώς στο άρθρο Η αξία της διάκρισης εσωτερικών και εξωτερικών στόχων στη σωματική δραστηριότητα
Επίσης,
Η γυμναστική με όνομα, μάς πληροφορεί και για το πώς κατανοεί ο γυμναστής τη σωματική άσκηση.
Ο γυμναστής που λέει ότι ξέρει και Pilates, και Yoga, και Functional, κτλ κτλ, προσπαθεί να μας πει πόσα πολλά πράγματα ξέρει να κάνει.
Στην πραγματικότητα μάς λέει με πόσους διαφορετικούς συνδυασμούς επιλέγει ή αποκλείει διαθέσιμα προπονητικά εργαλεία από τη φαρέτρα του για ψευδοεπιστημονικούς ή ανυπόστατους λόγους.
Η ψευδοεπιστημονική ή ανυπόστατη επιλογή και αποκλεισμός προπονητικών εργαλείων πρέπει να μάς ανησυχεί.
Η μόνη αποδεκτή γυμναστική είναι αυτή που χρειάζεται ο ασκούμενος, και αυτή η γυμναστική δεν μπαίνει σε καλούπια.
Κριτήριο 4
Αυτά που λέει όταν δεν συζητάει για γυμναστική.
Θέλουμε να ανιχνεύσουμε τη νοημοσύνη του. Αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε μιλώντας για γυμναστική αφού δεν έχουμε το υπόβαθρο για το οποίο μίλησα στην εισαγωγή.
Μπορούμε όμως να το κάνουμε συζητώντας περί ανέμων και υδάτων. Ο έξυπνος άνθρωπος έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι καλός στη δουλειά του και θα τον προτιμήσουμε.
Κριτήριο 5
Είναι θετικό σημάδι να ακούμε “Αυτό που μου ζητάς δεν γίνεται”.
Το πρόβλημα με την ακατάσχετη ροή σοφίας από τούς “Personal Trainers” των social media και από τούς “health conscious” influencers είναι πως αναμασώντας τις ίδιες αβάσιμες ή αποδεδειγμένα λανθασμένες αντιλήψεις για τη σωματική άσκηση, διατηρούν στρεβλή την εικόνα τής γυμναστικής και των δυνατοτήτων της στην αντίληψη όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως εκπαιδευτικού επιπέδου.
Μπορώ να υποθέσω με βεβαιότητα ότι ανάμεσα σε αυτά που ορθώς περιμένετε να κερδίσετε από τη γυμναστική, υπάρχουν πολλά που δεν σχετίζονται με αυτή.
Ο γυμναστής οφείλει να σάς βοηθήσει να αναδιαμορφώσετε τούς στόχους σας ώστε να βασίζονται στην πραγματικότητα. Αν σάς διαβεβαιώνει ότι μαζί του θα πετύχετε όλα όσα τού ζητάτε, συνεχίστε την αναζήτηση γυμναστή.
Κριτήριο 6
Το άλλο αγγλικό που συνδυάζεται με τα “No pain no gain” και “Go hard or go home”, είναι το “Malpractice”.
Ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιτυχία οποιουδήποτε προπονητικού προγράμματος είναι η αποφυγή τραυματισμού. Η ποιότητα τού προγράμματος είναι δευτερεύουσα. Πώς θα μας χρησιμεύσει ένα σούπερ πρόγραμμα γυμναστικής με υψηλές πιθανότητες τραυματισμού, αφού δεν θα μπορούμε να το εκτελέσουμε όταν είμαστε τραυματισμένοι;
Όσον αφορά την κούραση, δεν είναι απαραίτητα σημάδι καλής προπόνησης. Αυτό αποδεικνύεται εύκολα περνώντας έξω από μια οικοδομή. Οι οικοδόμοι κάνουν την κουραστικότερη και σωματικά απαιτητικότερη δουλειά. Με αυτή την λογική θα έπρεπε να είναι υποδείγματα υγείας και εμφάνισης.
Η εξάντληση στη γυμναστική έχει τη θέση της αλλά δεν είναι μόνιμο συστατικό τής προπόνησης.
Ο γυμναστής που αντιμετωπίζει τούς πελάτες του σαν 18χρονους καταδρομείς, τούς καταδικάζει σε αποτυχία.
Κριτήριο 7
Η απλότητα είναι σημάδι μαεστρίας.
Άσκηση:
Στέκομαι με ένα πόδι στο BOSU, ενώ τραβάω με το αντίθετο χέρι το TRX, ενώ καταπίνω ένα σπαθί, ενώ κάνω jugling με κορίνες!
Κάθε ερασιτέχνης μάγειρας μπορεί να πετάξει στην κατσαρόλα ό,τι βρει και να φτιάξει κάτι που δεν τρώγεται.
Καλοπληρώνουμε όμως τον σεφ που συνδυάζει ελάχιστα υλικά με μαεστρία, τα χειρίζεται με δεξιοτεχνία, και φτιάχνει κάτι που παρά τη φαινομενική του απλότητα δεν αντιγράφεται.
***
Είναι 7 κριτήρια και όχι 10 εντολές γιατί δεν θέλω να δώσω στον ψυχίατρο μου ένα ακόμα δείγμα μεσσιανισμού.
ΦΔ
Logifit.gr
2023